Post-operatieve neuropatische pijn (PSNP)

Wat is post-operatieve neuropathische pijn (ook wel PSNP/post-surgical neuropathic pain)?

Na een operatie kunnen patiënten verschillende gradaties van pijn ervaren. Hoewel de meeste patiënten na een operatie enige pijn zullen ervaren, wat normaal is, zou die pijn maar een korte tijd moeten aanhouden (bekend als acute pijn). In sommige gevallen kan de pijn langer dan de verwachte genezingstijd aanhouden, soms maanden of zelfs jaren. Dit wordt chronische (langdurige) postoperatieve pijn genoemd.¹ Als deze pijn verband houdt met zenuwbeschadiging, wordt dit postoperatieve neuropathische pijn genoemd.²

Hoe wordt post-operatieve neuropathische pijn gediagnosticeerd?

Er zijn belangrijke kenmerken van PSNP die beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg helpen bij het stellen van een diagnose:⁴

• De pijn ontwikkelt of neemt toe na een operatie
• De pijn houdt ten minste 3 maanden aan na de operatie en heeft een aanzienlijke invloed op de kwaliteit van leven
• De pijn is ofwel een voortzetting van de acute (kortdurende) pijn die wordt ervaren na de operatie of het ontwikkelt zich na een periode zonder symptomen
• De pijn is beperkt of gelokaliseerd in het gebied van het lichaam waar de operatie plaatsvond
• De pijn wordt niet veroorzaakt door andere oorzaken, zoals een infectie of kanker

Wat veroorzaakt post-operatieve neuropathische pijn?

Post-operatieve neuropathische pijn (PSNP) kan optreden wanneer zenuwen tijdens de operatie beschadigd raken.³ Beschadigde zenuwen kunnen vanuit verschillende delen van het lichaam verkeerde signalen doorgeven aan de hersenen. De signalen worden versterkt, waardoor de hersenen dit als pijnlijke prikkels interpreteren. Dit resulteert in chronische pijn die maanden of zelfs jaren kan aanhouden.³

Ongeveer 10-50% van de patiënten zal chronische pijn ontwikkelen na een operatie; de variabiliteit in het aantal patiënten hangt af van vele factoren, waaronder het type operatie, de mate van pijn voor en net na de operatie, de locatie van de operatie of eventuele onderliggende ziekten/aandoeningen.²

Wat zijn typische symptomen van post-operatieve neuropathische pijn?

De symptomen van PSNP zijn over het algemeen beperkt of gelokaliseerd tot het gebied van het lichaam waar de operatie plaats vond.⁴ Dit is de reden waarom PSNP wordt beschouwd als een soort gelokaliseerde neuropathische pijn, of littekenpijn, aangezien deze vaak voorkomt rond de locatie van het litteken.⁵

Neuropathische pijn kan worden omschreven als 'stekende pijn' of 'schietende pijn'. Patiënten met PSNP kunnen ofwel zeer gevoelig zijn voor aanraking (hyperalgesie of allodynie) of ongevoelig voor aanraking (hypoalgesie of hypoesthesie). Hoewel het minder vaak voorkomt, kunnen sommige patiënten jeuk of een abnormaal gevoel (paresthesie) ervaren.³,⁶